BELDEMİZ HAKKINDA GENEL BİLGİLER

KASABANIN COĞRAFİ KONUMU & NÜFUSU:

Karayaka kasabası (Ziğdi), Erbaa’nın kuzeyinde, Kuzey Anadolu sıradağlarından Canik dağlarının kolu olan Karınca dağlarının güneye yani Kelkit vadisine bakan yamacında kurulmuştur. Karayaka kasabasının yüz ölçümü 42 000 km² dir. Kasabanın ilçeye (Erbaa’ya) uzaklık mesafesi 7 km olup il merkezine (Tokat’a) ise 97 km dir. Karayaka ile Erbaa arasında akan Kelkit çayı iki yerleşim merkezini ortadan ayıran sınır olmuştur. Karayaka Erbaa’ya Kelkit çayı üzerine yaptırılan beton köprü ile bağlanıp ulaşım bu köprü üzerinden yapılmaktadır. Daha önceleri buradaki köprü tahtadan olduğu için pek sağlıklı ulaşım yapılamıyormuş.

 
Kasabanın kuzeyinde kasabaya paralel olarak uzanan Karınca dağları vardır. Kasaba doğuda ise Salkımören köyü ile batıda Kale köyü ile komşudur. Kasaba güneyde ise çatılı köyü ve Erbaa ile komşudur. Deniz seviyesi yüksekliği (Rakımı) ise 256 m olan Karayaka’nın matematik konumu 40°- 15' ve 40º- 45' enlem dairesi ile 36º- 15' ve 36º-45' boylamları arasında bulunmaktadır.
TOPRAK, ARAZİ YAPISI VE İKLİM

       Belde; Tokat Tarım Master Planı Agro-ekolojik zonlar itibariyle II. Alt bölgeye girmektedir. Beldenin genel yapısı itibariyle değerlendirildiğinde kahverengi topraklar grubuna giren, kumlu-tınlı, yer yer de killi yapı gösteren, erozyona ve drenaj probleminin yaşanmadığı topraklar mevcuttur.
Beldenin tarım arazileri taban arazi özelliğinde olup, %90ının eğimi %0-10 arasında, %10unun eğimi ise %10-20 arasında değişmektedir.
Belde de Orta Karadeniz İklimi hakimiyeti görülmekle beraber geçit bölgesinde yer aldığı için yıllara göre değişiklik olmaktadır. İlk don tarihi 25 Kasım; son don tarihi 28 Marttır. Yıllık yağış toplamı 400 mm., ortalama sıcaklık Şubat ayında 4,9 oC; Temmuz ayında 23,2 oC dir.
       Beldemizin Yıllara Göre Nüfus Sayım rakamları şöyledir.          

 2007 YILI ADRESE DAYALI NÜFUS KAYIT SONUÇLARINA GÖRE NÜFUSUMUZ :  3048

I- KARAYAKA ADI:

Kasabanın isminin nereden geldiği hakkında çok çeşitli rivayetler vardır. Önce Karayaka isminden önce kullanılan Ziğdi adından başlamak lazımdır. Çünkü kasabanın en eski adı Ziğdidir. Çok yakın zamana kadar kasaba halkının kimliklerinde Ziğdi adı kullanılmakta, hatta bütün resmi evraklarda bu ismin kullanılması bu isim hakkında durmamızı gerektirmektedir.

Kasaba, Ziğdi adını bu yerleşim yerinin İslamlaşmadan önce burada yaşayan Rum azınlıklardan almıştır. Rivayete göre burada Ziğdil Gavurus adında bir Rum beyi yaşarmış. Bu Rum beyi kendi nüfuzu altındaki bu yerleşim yerine kendi adını vermiştir. XVI.yüzyıl Osmanlı tahrir defterlerinde kasabanın resmi adı Ziğdi olarak geçmektedir.

Kasaba daha sonraları Karayaka adını almıştır. Kasabaya Karayaka adının neden verildiği hakkında da değişik görüşler mevcuttur. Bu rivayetlerin bazıları şöyledir.

I.1-Ankara savaşından sonra dağılan Yıldırım Beyazıtın ordusundan aslen Sivaslı olduğu söylenen bir paşa ile birlikte gelenlerden Karayakalılar olarak bilinen kabilenin bu günkü kasabaya yerleşmeleri ile buraya kendi kabile adını vermeleriyle buranın Karayaka olarak değiştiği söylenilmektedir.

I.2-Bir başka rivayet ise bilhassa Erbaa,Niksar ve Reşadiye bölgesinde yetişen ve kendine has özellikleri olan Karayaka cinsi koyundan aldığı söylenmektedir.

I.3-Karayaka isminin geldiği bir başka rivayet ise karınca dağlarının eteğinde kurulan bu yerleşim yerinin Erbaa'dan görünüşünün bir yaka görünümünde olduğu ayrıca da karınca dağlarının Erbaa'ya bakan yamaçları toprağın renginden dolayı kara bir görüntü arz ettiği için de dağlara paralel uzanan bu yerleşim yerine Karayaka denildiği söylenmektedir.

Bu rivayetlerin kesin olmadığını söyleyebiliriz. Kesin olan bilgimizin ise bu yerleşim yerinin cumhuriyetten önceki adının Ziğdi olduğu cumhuriyetten sonra ise adının Karayaka olduğudur.


II-TARİHÇESİ:

II.1-HİTİT,ROMA VE BİZANS DÖNEMİ:

Eski adı Ziğdi,yeni adı Karayaka olan bu yerleşim yerinin tarihi çok eskidir. Kuruluş tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte çevresindeki höyük ve eski mezarlardan da anlaşıldığına göre burasının Hitit- Roma ve Bizans dönemlerinde yerleşim yeri olarak kullanıldığıdır.

Bölgenin önemi ve özelliği dikkate alınacak olursa Karayakanın Yeşilırmak havzasında ve Kelkit vadisinde medeniyet kurmuş olan birçok milletlere yerleşim yeri olarak hizmet verdiği ortaya çıkmaktadır.

Bu günkü Karayaka, eski Ziğdinin yerleşim alanı olarak tarihi geçmişi M.Ö. 1800-600 Hitit dönemine kadar dayandığı iddia edilir. O dönemde Anadolu şehirleri birer Hitit şehirleriydi. Hitit döneminin önemli şehirlerinden biri olan Horoztepeden başka Kelkit vadisinde bu dönemde güneyde Fidi (Akça), Hacıpazar,Ravak (Çevresu), Aladun (Bölücek),Kuzeyde ise Ziğdi (Karayaka),Zilhor (Çatılı) yerleşim yerleri de mevcuttu. Daha sonraları M.Ö. I. yüzyıl ve daha önceleri bu bölgede Roma ve Bizanslılar hüküm sürmüş bu dönemin yine dikkat çeken yerleşim yerleri de Emeri (Bağpınar), Ziğdi (Karayaka) dır.

II.2-SELÇUKLU DÖNEMLERİ:

1071 Malazgirt savaşından sonra Anadoluda Türk ve İslamlaştırma çalışmaları Anadoluya yapılan akınlarla devam eder. 1068 de Selçuklu hükümdarı Tuğrul Bey, Süleyman Şahın babası Kutalmış Beyi Bizansa karşı orduya başkomutan olarak görevlendirir. Bu dönemde Niksar,Amasya ve havalisi fethedilir.Bu bölge daha sonraları Niksar,Tokat ve Sivas havalisinde kurulan Danişmentlilerin yönetimi altına geçer.1095-1175 yılları arasında Melik Ahmet Danişment Gazinin kurduğu Danişmentliler 80 yıl bölgede hüküm sürmüştür. Bu sürede Danişmentliler beyliği sınırlarına dahil olan Erbaa ve havalisi Türk yerleşim alanı olmuşsa da 1140 tarihinde Bizanslılar bölgeyi yine geri alıp kendi egemenlikleri altına alırlar. Kısa bir müddet Bizans hakimiyetinde kalan bölge II. Kılıçarslan döneminde yine Selçuklu hakimiyetine girer. Bu bölge 1157 ve 1243 yılları arasında Rüknettin Süleyman Şahın yönetiminde Anadolu Selçuklularına geçer. Bu bölge kısa bir süre de İlhanlıların ve İlhanlı valisi iken bağımsız olan Eratna Beyinin topraklarına (Eratnalılara) dahil olmuştur.

Bütün bu dönemlerde Ziğdi (Karayaka ) yerleşim sahası olarak kullanılmış ve bu günkü zamana kadar gelmiştir.

II.3-OSMANLI VE CUMHURİYET DÖNEMLERİ:

1392 yılında Yıldırım Bayazıt tarafından Osmanlı topraklarına katılan Erbaa ve havalisi 1402 Ankara savaşından sonra yine elden çıkmış olup 1473 Otlukbeli savaşından sonra kesinlikle Osmanlı topraklarına katılmış oldu. Osmanlı döneminde Amasya ile Niksar arasındaki Erbaa topraklarında en önemli iskan yerleri;Taşabat (Taşova), Sonusa (Uluköy), Ziğdi (Karayaka), Erek,Bidevi (Esençay) ve Eksel (Koçak)dır.

Ayrıca Karayaka toprakları içerisinden geçen ve batıdan doğuya uzanarak orduların,kervanla-rın tercih ettikleri çok önemli iki yoldan birisi olan tarihi Ulu yol eski yerleşim merkezi olan Karayakanın en önemli ulaşım hattında olduğunu göstermektedir. Uluyol bu dönemde sultanların ordularının doğuya geçiş yolu olmuştur. Yavuz Sultan Selim Hanın,Çaldıran seferi dönüşünde bu yolu kullandığı rivayet edilir. Evliya Çelebi Seyahatnamesinde Uluyol dan bahsetmekte ve üç kez bu yoldan geçtiğini yazmaktadır.

1872 yılında Erbaa adıyla Sivas vilayetinin Amasya sancağına bağlı bir kaza olan Erek; Sonusa (Uluköy) Taşova,Erek ve Karayakanın genel bir adı olarak Erbaa kullanılmıştır. 1892 yılında Erbaa Tokat sancağına bağlanmış ve Karayaka bölgesinde Ziğdi nahiyesi,Sonusa bölgesinde Sonusa nahiyesi Erek bölgesinde Kozlu nahiyesi gibi bucaklar kurulmuş bunların hepsi Erbaa’yı teşkil etmiştir. Bu günkü Karayakanın kurulması ve adı ile değişik görüşler ileri sürülmektedir. Bunlardan birisi: 1402 Ankara savaşından sonra dağılan Yıldırım Bayazıtın ordusundan aslen Sivaslı olduğu ileri sürülen bir paşa ile birlikte Karayakalılar olarak bilinen kabilenin gelerek bu bölgeye yerleşmeleri ve buraya da kendi kabile adlarını vermesiyle kurulmuştur. Bu dönemde Sivastan gelen Molla Bekir oğulları ve Mütevelli oğulları kabilelerinin bu günkü Karayakayı kurdukları ifade edilir. Diğer bir görüş ise Çukurova bölgesinden Orta ve Doğu Karadeniz bölgesine yanlarında getirdikleri Karayaka cinsi koyun ile Giresun,Ordu,Çarşamba çevresine yerleşen oradan da at yılkıları ve koyun sürüleri ile 1870 yılında Çarşambanın Kurt Ahmetli köyüne yerleşip oradan da Karakeçililer aşiretinden oldukları söylenen Molla Osman oğulları, Hacı Aliler,Tomaklılar, Sırtıkaralar, Musa beyler, kabileleri Ziğdiye yerleşmişler burasına da sahip oldukları Karayaka ırkı koyunun adını vermişlerdir.

Akabinde ise Karayakaya İçel, Maraş, Adana yöresinden gelen Tatarlı kabilesi, Kars, Çıldır,Erzurum yöresinden gelen Selimliler kabilesi Adana,Tarsus yöresinden gelen Caferliler kabilesi Kayseri yöresinden gelen Çavdarlılar kabileleri yerleşmişlerdir. Daha sonraları ise Karayaka da çıkan salgın bir hastalıktan dolayı bazı kabileler burayı terk edip Bafra,Çarşamba ve Samsun çevresine yerleşmişlerdir.

DERLEYEN: Tekin ÖZGÜL